پانزدهمین جشن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران با رویکردی متفاوت، علاوه بر بزرگداشت حسن پورشیرازی، فرشته صدرعرفایی و جواد طوسی، نامزدهای خود را در ۱۳ بخش و با تعداد بیشتری نسبت به دوره‌های قبل معرفی خواهد کرد. این جشن، امسال بر اکران‌های سه سال اخیر سینمای ایران تمرکز دارد و از دایره جشنواره فجر فراتر رفته است.
نشست خبری پانزدهمین جشن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران، روز یکشنبه، ۱۸ خرداد، در خانه سینما برگزار شد. این نشست با یادی از الهه حسین‌نژاد، دختر جوانی که خبر قتلش اخیراً منتشر شد، و ابراز امیدواری دبیر جشن مبنی بر اینکه هیچ زنی در کشور احساس ترس نکند، آغاز شد. پس از آن، حاضران با یک دقیقه سکوت، به قربانیان ادای احترام کردند. در ابتدای این نشست، جعفر گودرزی، دبیر جشن، از پوستر این دوره رونمایی کرد که طراحی آن را آرمان داودی بر عهده داشته است.
گودرزی با تاکید بر اینکه این جشن نمادی از “زنده بودن سینما” است، بیان کرد: “سینما مدیون سینماگران دغدغه‌مند است و جشن منتقدان نیز یک رویداد مستقل است که به سمت جریان‌های غالب نمی‌رود.” او همچنین افزود: “جشن منتقدان، جشن رأی‌های پاک است، نه رای‌های محفلی یا آمارگیری. هدف ما این بوده که به ذات سینما نزدیک شویم و ملاک ما در این جشن و داوری، خود سینماست.” این اظهارات، رویکرد بی‌طرفانه و متمرکز بر کیفیت هنری جشن را برجسته می‌کند.
گسترش دامنه داوری به اکران‌های سه‌ساله و افزایش نامزدها
یکی از مهم‌ترین تغییرات این دوره، دور شدن از مدار محدود جشنواره فجر است. گودرزی توضیح داد: “از جشن پانزدهم، اکران سال سینمای ایران را بررسی می‌کنیم.” وی افزود که در این دوره، اکران سه سال اخیر ایران در جشن پانزدهم مورد بررسی قرار می‌گیرد که شامل حدود ۲۰۷ فیلم می‌شود. این فیلم‌ها طیف وسیعی از آثار، از فیلم‌های بدنه تا هنر و تجربه را دربرمی‌گیرد. این گسترش دامنه بررسی، باعث شده است که امسال تعداد نامزدها افزایش یابد، به طوری که در هر یک از ۱۳ بخش، ۱۰ نامزد معرفی خواهند شد. این رویکرد، فرصت بیشتری به آثار متنوع سینمای ایران می‌دهد تا در معرض داوری منتقدان قرار گیرند.
گرامیداشت سه هنرمند برجسته و فرآیند رای‌گیری
گودرزی در ادامه اعلام کرد که در جشن امسال، بزرگداشت‌هایی برای حسن پورشیرازی و فرشته صدرعرفایی، بازیگران برجسته سینما، و همچنین جواد طوسی، منتقد باسابقه سینما، برگزار خواهد شد. این بزرگداشت‌ها، ادای احترامی به سال‌ها فعالیت و تاثیرگذاری این هنرمندان در عرصه سینمای ایران است.
دبیر جشن پانزدهم منتقدان و نویسندگان سینمایی درباره فرآیند رأی‌گیری توضیح داد: “رأی‌گیری به صورت آکادمی با مدیریت علی اعلایی و با شرکت ۱۰۰ منتقد انجام می‌شود.” وی همچنین اعلام کرد که جشن در مرداد ماه در تالار قلم کتابخانه مرکزی برگزار خواهد شد.
ضوابط داوری: تمرکز بر فیلم‌های دارای اکران رسمی
در پاسخ به این سوال که چرا فیلم‌هایی که به دلایل مختلف به اکران عمومی نرسیده‌اند اما دیده شده‌اند، در داوری این جشن گنجانده نشده‌اند، گودرزی توضیح داد: “هر جشنی مختصات خود را دارد و ما اعلام کرده‌ایم هر فیلمی که در درگاه و فضای رسمی به صورت سینمایی و آنلاین نمایش داده شده، داوری می‌شود.” وی افزود: “شاید سال آینده آیین‌نامه دچار تغییراتی شود، اما امسال بر اساس آیین‌نامه تدوین شده عمل کردیم و فقط فیلم‌هایی که در سینما اکران شدند یا در پلتفرم‌های اینترنتی به صورت آنلاین به نمایش درآمدند، داوری شدند.”
او همچنین درباره حضور فیلم‌های کوتاه و مستند و داوری آن‌ها در این جشن گفت: “این کار قبلاً انجام می‌شد اما به دلیل طولانی شدن زمان جشن متوقف شد. البته در جشنواره‌های فجر، فیلم کوتاه و حقیقت داوری داریم. با این حال، به انجمن فیلم‌کوتاهی‌ها و مستندسازان اعلام آمادگی کردیم که گفت‌وگویی صورت گیرد تا برای دوره‌های بعد به راهکاری مناسب برسیم.”
در این نشست اعلام شد که اسامی نامزدها طی دو روز آینده به مرور اعلام می‌شود و به دلیل طولانی بودن مراسم اصلی، برنامه‌های جنبی خاصی در جشن تدارک دیده نخواهد شد. علی اعلایی نیز با اشاره به تغییر آیین‌نامه برای داوری فیلم‌های اکران شده به جای فیلم‌های جشنواره فجر، این کار را “سخت” و “چالش‌برانگیز” خواند و تاکید کرد که تلاش شده تا از آرای منتقدان به دقت مراقبت شود. این تغییرات نویدبخش جشنی جامع‌تر و مستقل‌تر برای سینمای ایران است.
