مدیر اداره منابع آب شهرستان نهاوند، علی فلک‌دین، اعلام کرد که برای بتنی کردن پنج کیلومتر باقی‌مانده از نهر حیاتی شعبان، اعتباری بالغ بر ۵۰ میلیارد تومان نیاز است. این اقدام، بخشی از برنامه‌های جامع برای مدیریت منابع آب و مقابله با چالش‌های خشکسالی در شهرستان نهاوند است که همزمان با لایروبی و مرمت ۲۰ کیلومتر از این نهر انجام شده است.
اهمیت نهر شعبان و نیاز به توسعه
نهر شعبان به عنوان مهمترین شبکه آبیاری موجود در سطح استان همدان شناخته می‌شود. در حال حاضر، حدود ۱۵ کیلومتر از این نهر به صورت بتنی و ۵ کیلومتر آن به صورت خاکی (سنتی) است. بتنی کردن بخش خاکی، علاوه بر افزایش بهره‌وری آب، از هدررفت آن نیز جلوگیری می‌کند و به مدیریت بهینه منابع آب کمک شایانی خواهد کرد. این پروژه با توجه به اهمیت نهر شعبان در تأمین آب اراضی کشاورزی منطقه، اولویتی حیاتی برای توسعه پایدار کشاورزی در نهاوند محسوب می‌شود.
فلک‌دین اشاره کرد که در سال جاری، با اختصاص بیش از ۲ میلیارد تومان اعتبار توسط شرکت آب منطقه‌ای استان همدان، عملیات لایروبی و مرمت نهر شعبان به طول تقریبی ۲۰ کیلومتر انجام شد. این عملیات ۲۵ روزه، با استفاده از ماشین‌آلات سنگین، مشکلات اراضی پایین‌دست را که به دلیل تأخیر در آبرسانی با چالش مواجه بودند، مرتفع ساخت.
مقابله با بحران خشکسالی: ضرورت مدیریت مصرف و تغییر الگوی کشت
مدیر منابع آب شهرستان نهاوند با ابراز نگرانی از کاهش حدود ۲۰ درصدی بارندگی‌ها در سال جاری نسبت به بلندمدت و کاهش محسوس حجم آبخوان‌های زیرزمینی، و همچنین کاهش فاحش دبی رودخانه گاماسیاب، بر صرفه‌جویی در مصرف آب توسط کشاورزان، استفاده از الگوهای کشت مناسب و عدم کشت دوم تأکید کرد. او این اقدامات را برای عبور از بحران خشکسالی، امری ضروری دانست.
فلک‌دین همچنین بر لزوم مدیریت مصرف و جلوگیری از هدر رفت آب در دستور کار همه شهروندان تأکید کرد و افزود که برداشت بدون مجوز آب از رودخانه‌های نهاوند ممنوع بوده و با متخلفان برخورد جدی خواهد شد. او یادآور شد که طبق مواد ۱، ۳۶ و ۴۵ قانون توزیع عادلانه آب و همچنین ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی، هرگونه انحراف آب رودخانه‌ها و برداشت آب بدون مجوز و داشتن حقابه جرم محسوب می‌شود.
پیامدهای برداشت بی‌رویه و لزوم همکاری نهادها
وی خاطرنشان کرد که برداشت بی‌رویه و غیرقانونی آب از رودخانه گاماسیاب، باعث کاهش میزان آبدهی حقابه‌بران شده و این اقدام در نهایت سبب ایجاد مشکلات اجتماعی و اعتراض‌های مردمی می‌شود که از گاماسیاب بهره‌برداری می‌کنند. فلک‌دین تأکید کرد که برداشت کنترل شده از منابع آب سطحی، کمک شایانی به تغذیه و تعادل‌بخشی آبخوان دشت نهاوند خواهد داشت.
مدیر اداره منابع آب شهرستان نهاوند تصریح کرد: “پمپاژ آب از رودخانه برای تبدیل اراضی دیم به آبی و تغییر حقابه اراضی (تغییر کاربری غیرمجاز) است که خشکسالی‌ها و کاهش بارندگی در سال‌های اخیر نیز مزید بر علت شده.” از این رو، وی نیاز به ورود مستقیم اداره جهاد کشاورزی و برخورد با متخلفان را ضروری دانست. این همکاری بین‌بخشی برای مقابله با تخلفات و حفظ منابع آبی حیاتی است.
لایروبی مسیل‌ها برای مدیریت سیلاب
فلک‌دین در ادامه، از اجرای لایروبی مسیل روستای لیلان بر اساس توافقات با بخش خصوصی خبر داد. او گفت که لایروبی و بازگشایی حدود یک کیلومتر از این مسیل نیز برای مدیریت ایمن سیلاب‌های سال آبی آینده انجام شد.
وی تصریح کرد: “عملیات لایروبی مسیل‌ها و رودخانه‌ها، بستر مناسبی را برای عبور جریان آب در زمان سیلاب فراهم می‌سازد تا از بروز خطرات احتمالی موقع سیل کاسته شود.” فلک‌دین در پایان تأکید کرد که این مدیریت با استفاده از تمام ظرفیت‌ها، نسبت به شناسایی و برطرف کردن نقاط و قسمت‌های حادثه‌خیز در رودخانه‌ها و مسیل‌ها اقدام می‌کند تا در هنگام بارش‌های شدید، زمینه عبور ایمن سیلاب فراهم شده و مانع وقوع حوادث احتمالی شود.
