مقدمه
استان ایلام با منابع طبیعی متنوع و ظرفیت‌های بکر در حوزه معدن، کشاورزی و انرژی‌های نو می‌تواند به قطب تعاونی‌های اثرگذار تبدیل شود. اما رکود گسترده در این بخش باعث شده تا سهم تعاون از اقتصاد استان ناچیز بماند و مردم نیز نسبت به تاثیرگذاری این نهاد دلسرد شوند. برای تحول واقعی، نیاز به بازنگری ساختاری و تشدید هم‌افزایی میان دستگاه‌های اجرایی، بخش خصوصی و اعضای تعاونی‌ها داریم.
وضعیت کنونی تعاونی‌ها در ایلام
در حال حاضر بیش از سه‌هزار تعاونی در استان ثبت شده است که نزدیک به ۳۵ درصد آنها غیرفعال هستند. سهم‌بندی فعالیت‌ها نشان می‌دهد ۳۲ درصد در کشاورزی، ۲۸ درصد در خدمات و تنها حدود یک درصد در معادن فعال‌اند. این عدم توازن در پلتفرم اقتصادی استان، باعث کاهش درآمدزایی خانوارها و تشدید فشار تورم بر معیشت شده است.
ظرفیت‌های مغفول استان
- معدن: وجود ۱۳ نوع کانی ارزشمند بدون تعاونی تخصصی
- کشاورزی: پتانسیل انجیر زاگرس و فرآوری بلوط به عنوان محصولات برند
ایجاد تعاونی‌های هدفمند در این دو حوزه می‌تواند اشتغال پایدار و افزایش ارزش افزوده را در پی داشته باشد.
راهکارهای پیشنهادی برای خروج از رکود
- تشویق سرمایه‌گذاری خرد و تشکیل صندوق‌های مشترک برای تامین مالی پروژه‌های تعاونی
- بهره‌مندی از پلتفرم‌های دیجیتال و فین‌تک برای شفافیت مالی، برندسازی محصولات بومی و توسعه بازارهای صادراتی
این اقدامات به همراه آموزش مستمر اعضا و ایجاد سازوکارهای مشارکت مدیریتی، قابلیت بازتعریف نقش تعاونی‌ها را در اقتصاد استان فراهم می‌کند.
نتیجه‌گیری
تحقق حضور پررنگ تعاونی‌ها در اقتصاد ایلام مستلزم تغییر نگرش مدیران و مردم، اعتمادسازی مجدد و هم‌زمان اجرای راهکارهای ساختاری است. با مشارکت هدفمند در معدن، کشاورزی و انرژی‌های تجدیدپذیر می‌توان سهم تعاون را از نقطه کنونی به منافع واقعی خانوارها و توسعه متوازن استان ارتقا داد.
