محققان برجسته در مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران به کشف مهمی دست یافته‌اند که می‌تواند در حفظ سلامت خون و مقابله با آسیب‌های ناشی از آلاینده‌های محیطی بسیار مؤثر باشد. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که ادویه دارچین و گل محمدی به همراه مشتقات آن مانند گلاب، دارای خواص آنتی‌اکسیدانی قابل توجهی هستند که قادرند از پروتئین حیاتی هموگلوبین در برابر اثرات مخرب گاز اُزن محافظت کنند.
این یافته‌های ارزشمند از پایان‌نامه کارشناسی ارشد مائده محلوجی در رشته بیوشیمی، تحت راهنمایی عارفه سیدعربی، دانشیار گروه بیوشیمی مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران، به دست آمده است. این پژوهش با عنوان “مطالعه تأثیر سینامالدهید و فنیل اتیل الکل بر تغییر PH خون و اختار هموگلوبین در نمونه‌های خون اثر داده شده با اوزون در غلظت بالا” به بررسی دقیق اثرات گاز اُزن بر ساختار هموگلوبین پرداخته است.
اُزن، هموگلوبین و نقش حفاظتی گیاهان
در این مطالعه، دانشمندان ابتدا تغییرات ساختاری پروتئین هموگلوبین، که فراوان‌ترین پروتئین موجود در خون و مسئول اصلی انتقال اکسیژن است، را تحت تأثیر غلظت‌های بالای گاز اُزن بررسی کردند. نتایج نشان داد که اُزن در غلظت‌های بسیار بالا می‌تواند باعث ایجاد تغییرات ساختاری زیان‌باری در هموگلوبین شود که به طور بالقوه می‌تواند عملکرد حیاتی آن در انتقال اکسیژن را مختل کند.
اما نقطه امیدبخش این پژوهش، مرحله بعدی آن بود که در آن تأثیر گاز اُزن در حضور سینامالدهید (ماده مؤثر دارچین) و فنیل اتیل الکل (ماده مؤثر گل محمدی) مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج شگفت‌انگیز بود: مشخص شد که این دو ماده گیاهی، به ویژه فنیل اتیل الکل که در گلاب نیز یافت می‌شود، نقش بسیار مؤثری در مقابله با اثرات مخرب اُزن ایفا می‌کنند و می‌توانند از ساختار هموگلوبین محافظت نمایند.
پیامدهای این کشف برای سلامت عمومی
این کشف نه تنها دانش ما را در مورد خواص بیوشیمیایی گیاهان افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند پیامدهای مهمی برای سلامت عمومی داشته باشد. با توجه به افزایش آلودگی هوا و حضور گاز اُزن به عنوان یکی از آلاینده‌های اصلی در محیط‌های شهری، یافتن ترکیبات طبیعی با قابلیت محافظت از سلول‌های خونی در برابر آسیب‌های اکسیداتیو از اهمیت بالایی برخوردار است. این تحقیق مسیرهای جدیدی را برای توسعه مکمل‌های طبیعی و راهکارهای پیشگیرانه برای کاهش اثرات مخرب آلاینده‌ها بر سلامت انسان باز می‌کند.
نتایج کامل این پژوهش به صورت مقاله‌ای در نشریه معتبر Journal of Molecular Structure منتشر شده و برای علاقه‌مندان در دسترس است. این دستاورد علمی، بار دیگر اهمیت پژوهش‌های پایه در دانشگاه‌ها را برای حل چالش‌های روزمره و بهبود کیفیت زندگی بشر برجسته می‌سازد.
