سلامت والدین، که غالباً در گروه سنی میانسالی (۳۰ تا ۵۹ سال) قرار می‌گیرند، نه تنها برای خودشان حیاتی است بلکه تضمینی برای حفظ تعادل و رفاه کل خانواده به شمار می‌رود. این گروه سنی که حدود نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، نقشی محوری در خانواده‌ها ایفا می‌کنند و توجه به سلامت آن‌ها، سرمایه‌گذاری برای آینده نسل‌های بعدی است.
اهمیت سلامت میانسالان و چالش‌های پیش‌رو
هنگامه حنیفی، کارشناس برنامه میانسالان و سالمندان مرکز بهداشت شهرستان زنجان، بر اهمیت شناسایی به موقع بیماری‌ها، پیشگیری از مرگ و میر زودهنگام و افزایش سطح سواد سلامت در این گروه سنی تاکید می‌کند. میانسالان در معرض انواع بیماری‌ها قرار دارند، از جمله:
- بیماری‌های قلبی-عروقی: که همچنان یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان هستند.
- سرطان‌ها: با افزایش سن، خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها افزایش می‌یابد.
- بیماری‌های عضلانی-اسکلتی: مانند آرتروز و پوکی استخوان که تحرک و کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
- بیماری‌های متابولیک و تغذیه‌ای: از جمله دیابت و چاقی که نیازمند مدیریت دقیق هستند.
- بیماری‌های گوارشی و ادراری-تناسلی.
- اختلالات روان: مانند افسردگی و اضطراب که می‌توانند کیفیت زندگی را به شدت کاهش دهند.
مرکز بهداشت زنجان با اجرای برنامه‌های مراقبتی جامع، تلاش می‌کند تا از بروز این بیماری‌ها در میانسالان پیشگیری کند.
نقش محوری میانسالان در انتقال سبک زندگی سالم
میانسالان معمولاً یا صاحب فرزندانی در سنین کودک، نوجوان یا جوانی هستند، یا مسئولیت مراقبت از والدین سالمند خود را بر عهده دارند. به همین دلیل، هر چقدر در انتقال مفاهیم شیوه زندگی سالم به آن‌ها موفق باشیم، در بهبود کیفیت زندگی سایر گروه‌های سنی خانواده نیز تاثیرگذار خواهیم بود. والدین الگوهای مهمی برای فرزندان خود هستند و سبک زندگی سالم آن‌ها می‌تواند به طور مستقیم بر سلامت نسل‌های آینده اثر بگذارد.
خدمات مراقبتی در مراکز بهداشت
مراکز بهداشت خدمات متنوعی را به میانسالان ارائه می‌دهند که شامل:
- بررسی وضعیت کلی سلامت: شامل اخذ شرح حال جامع پزشکی.
- محاسبه شاخص توده بدنی (BMI) و بررسی چاقی شکمی: برای ارزیابی وضعیت وزن و خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط.
- ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای: ارائه راهنمایی‌های لازم برای رژیم غذایی سالم.
- سنجش سلامت روان: و ارجاع به روانشناس در صورت نیاز.
- ارجاع به پزشک و مشاوره‌های تغذیه‌ای: در صورت تشخیص نیازهای خاص.
توصیه‌های کلیدی برای سلامت میانسالان: تغذیه و فعالیت بدنی
حنیفی بر دو مولفه بسیار مهم در سلامت میانسالان، یعنی تغذیه و فعالیت بدنی، تاکید می‌کند. این گروه سنی به دلیل کم‌تحرکی و افزایش وزن، نیازمند توجه ویژه‌ای به رژیم غذایی و برنامه ورزشی خود هستند:
- تغذیه سالم:
- کاهش مصرف نمک: برای کنترل فشار خون و حفظ سلامت قلب.
- افزایش مصرف فیبرها و پروتئین‌های گیاهی: مانند حبوبات، غلات کامل، سبزیجات و میوه‌ها.
- استفاده از گوشت سفید به جای گوشت قرمز: برای کاهش مصرف چربی‌های اشباع و کلسترول.
- مصرف آجیل و غلات و حبوبات: به عنوان منابع انرژی و مواد مغذی ضروری.
- فعالیت بدنی مناسب:
- پیاده‌روی: به عنوان بهترین فعالیت بدنی توصیه می‌شود. حداقل ۳۰ دقیقه در ۵ روز از هفته با شدت متوسط (که باعث افزایش ضربان قلب و تعریق شود) یا ۷۵ دقیقه در ۳ روز از هفته با شدت زیاد.
- ورزش‌های کششی: مانند یوگا و پیلاتس که هم برای حفظ سلامت جسمی (انعطاف‌پذیری و قدرت عضلانی) و هم برای تامین سلامت روانی (کاهش استرس و بهبود خلق و خو) بسیار مفید هستند.
- ورزش‌های قدرتی: برای پیشگیری از ضعف عضلات و پوکی استخوان که با افزایش سن شیوع بیشتری پیدا می‌کنند.
- ورزش‌های هوازی: مانند شنا و ایروبیک برای کاهش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی.
این توصیه‌ها می‌توانند به میانسالان کمک کنند تا سبک زندگی فعال و سالمی را در پیش بگیرند، از بیماری‌ها پیشگیری کنند و کیفیت زندگی خود و خانواده‌شان را بهبود بخشند.
