نمایش جدید فرانسوا اوزون از رمان کلاسیک آلبر کامو، «بیگانه»، بار دیگر توجه جهانیان را به این نویسنده نیجریسم کشاند. اما فراتر از شخصیت مشهورِ نویسنده‌ای که با جمله «مادرم امروز مُرد…» پا در تاریخ ادبیات گذاشت، چه ابعاد پنهانی در زندگی او وجود دارد؟ در گزارش حاضر، سه جنبه کمتر برجسته از کامو مرور می‌شود.
۱. مبارز ضد اعدام
بخش مهمی از تعهد فکری کامو به عدالت اجتماعی معطوف به مخالفت با مجازات اعدام بود. در مقاله «تأملاتی درباره گیوتین» (۱۹۵۷) تصریح کرد: «تا وقتی اراده اجتماعی، حق سلب حیات انسان را در اختیار دارد، صلح و عدالت واقعی محقق نخواهد شد.» کامو در دوران جنگ استقلال الجزایر، به‌ویژه علیه احکامی که منجر به اعدام مبارزان الجزایری می‌شد، موضع گرفت. مبارزات فکری و مطبوعاتی او الهام‌بخش رابرت بادینتر شد که در سال ۱۹۸۱ قانون لغو اعدام در فرانسه را به تصویب رساند.
۲. شعر «پوچ‌گرا» در موسیقی و فرهنگ جوانان
نسل امروز کامو را نه‌تنها به‌خاطر سبک اگزیستانسیالیستی‌اش، بلکه به دلیل شورش او در برابر پوچی می‌ستاید. جمله مشهورش از «انسان طاغی»: «من عصیان می‌کنم، پس هستم.» به مانیفست فرهنگی بدل شده و در ترانه‌های رپرهایی مانند اوکسمو پوچینو و گائل فایه بازتکرار می‌شود. در شبکه‌های اجتماعی، هشتگ #Camus هزاران بار به کار رفته و اعضای گروه ردیوهد و آهنگسازهایی چون نیک کیو نمونه‌های مدرنِ الهام از کامو را در آثار خود گنجانده‌اند.
۳. عکس‌های خصوصی و نامه‌های عاشقانه
بعد رمانتیک کامو کمتر برای عموم فاش شد؛ آن‌چنان که در سال ۲۰۱۷ مجموعه‌ای از نامه‌های عاشقانه‌ی او منتشر شد. بخشی از عشق او به یاسمین گالیمار چنین رقم می‌خورد: «تو را دوست دارم همچون رعدی ناگهانی که هرگز نتوان مهارش کرد.» این عکس‌ها و نامه‌ها، چهره‌ای متفاوت از نویسنده‌ی خویشتن‌دار سر برمی‌آورند؛ مردی که همان‌قدر در احساسات و رقص و تئاتر سرمایه‌گذاری می‌کرد که در اندیشه فلسفی.
با اکران «بیگانه» فرانسوا اوزون در جشنواره ونیز و حضور بازیگرانی چون بنجامن ووازن و ربکا ماردر، فرصتی برای بازخوانی اثر کلاسیک کامو فراهم شده است. اوزون درباره اقتباس می‌گوید: «ساختن فیلم بر اساس شاهکاری که هر مخاطب برای خود تصور متفاوتی از آن دارد، ریسکی بزرگ است؛ اما این پروژه برای من فرصتی بود تا بخشی از تاریخ شخصی و مشترک فرانسه و الجزایر را بازکشف کنم.»
اکنون پس از بیش از شش دهه، رمان «بیگانه» و زندگی پررمز و راز آلبر کامو دوباره در کانون توجه جهانی قرار گرفته‌اند.
