شبکه‌سازی فعالان حوزه مالکیت فکری، مهمترین دستاورد مدارس تابستانی است
چهارمین دوره مدرسه تابستانی مالکیت فکری، تولید محتوا و توانمندسازی نیروی انسانی را به مرحله‌ای فراتر از آموزش صرف رساند؛ دوره‌ای که نه تنها دانش فنی را منتقل کرد بلکه شبکه‌ای از فعالان، مدرسین و نهادهای مرتبط را پیوند زد تا مالکیت فکری به‌عنوان ابزار نوآوری و تجاری‌سازی در کشور قوام یابد.
نوآوری در گزینش و محتوای آموزشی
برای نخستین بار مکانیزم انتخاب شرکت‌کنندگان بر مبنای شاخص‌های اثربخشی اجرایی شد؛ متقاضیان بر اساس پیشینه، انگیزه و پتانسیل تأثیرگذاری مورد ارزیابی قرار گرفتند تا ظرفیت محدود دوره صرف افرادی شود که توان تبدیل آموزش به عمل را دارند. محتوای دوره فراتر از مفاهیم کلاسیک ثبت اختراع رفت و موضوعات روز مانند هوش مصنوعی در مالکیت فکری، چالش‌های زیست‌محیطی و حقوق مرتبط، راهکارهای تجاری‌سازی اختراعات و حفاظت از اسرار تجاری را پوشش داد.
تولید شبکه فعالان؛ محور اصلی اثرگذاری
رئیس مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت، شبکه‌سازی میان شرکت‌کنندگان را مهمترین دستاورد توصیف کرده است؛ شبکه‌ای که ترکیبی از مدرسان بومی، پژوهشگران، و کارآفرینان را در بر می‌گیرد و می‌تواند:
- آموزش‌های انتقالی و کارگاه‌های منطقه‌ای را تسهیل کند؛
- به‌عنوان کانالی برای تسریع در تجاری‌سازی ایده‌ها و اتصال مخترعان به سرمایه و بازار عمل نماید.
چرا این شبکه اهمیت دارد
ایجاد شبکه‌های تخصصی باعث می‌شود دانش تولید شده در مدارس تابستانی در قالب پروژه‌های مشترک، مشاوره به استارت‌آپ‌ها و سیاست‌گذاری محلی تداوم یابد؛ این شبکه‌ها می‌توانند نقش «سفیران مالکیت فکری» را ایفا کنند و فرهنگ حفاظت از نوآوری را در دانشگاه‌ها، شرکت‌های نوپا و مراجع تصمیم‌گیر ترویج دهند.
پیامدهای بین‌المللی و داخلی
ادغام تجارب وایپو با ظرفیت‌های داخلی، افق‌های بین‌المللی‌سازی دانش و ارتقای جایگاه کشور در نظام‌های بین‌المللی مالکیت فکری را هموار می‌کند. در سطح داخلی، دوره‌ها به ارتقای کیفیت مدرسین و استانداردسازی آموزش‌ها کمک کرده و زنجیره‌ای از افراد آموزش‌دیده را شکل داده که می‌توانند برنامه‌های ملی را اجرا و ارزیابی کنند.
چالش‌ها و مسیرهای بهبود
برای تبدیل این دستاوردها به اثرات پایدار لازم است:
- پیگیری سازوکارهای حمایتی برای پروژه‌های برآمده از مدارس تابستانی؛
- ایجاد پنجره‌های تسهیلگر برای دسترسی مخترعان به مشاوره حقوقی، آزمایشگاهی و بازار. بدون این «گام بعدی» ریسک نیمه‌تمام ماندن ایده‌ها وجود دارد؛ بنابراین ضرورت دارد نهادهای حمایتی، دانشگاه‌ها و بازار سرمایه در قالب یک نقشه راه مشترک وارد عمل شوند.
چشم‌انداز عملیاتی
پیشنهادهای عملی برای گسترش تأثیر مدارس تابستانی عبارت‌اند از برپایی کارگاه‌های منطقه‌ای کوتاه‌مدت توسط فارغ‌التحصیلان دوره، راه‌اندازی دفتر مشاوره سریع مالکیت فکری در دانشگاه‌ها و تعریف صندوق‌های کوچک حمایتی برای نمونه‌سازی و اثبات مفهوم (PoC) ایده‌های منتخب.
جمع‌بندی
مدارس تابستانی مالکیت فکری بیش از برگزاری دوره‌ای آموزشی عمل کردند؛ آنها هسته‌ای از سرمایه انسانی و شبکه‌های عملیاتی را شکل دادند که در صورت پیگیری ساختارمند می‌تواند به موتور رشد نوآوری و تجاری‌سازی در کشور تبدیل شود. ادامۀ این مسیر نیازمند اتصال آموزش به حمایت مالی و حقوقی است تا ایده‌های امروز به محصولات و شرکت‌های دانش‌بنیان فردا بدل شوند.
About the Author
