پیشگیری از معلولیت‌های اکتسابی به اقدامات جدی‌تری نیاز دارد
رئیس اداره بهزیستی خرم‌دره با اشاره به اینکه بخش عمده پرونده‌های معلولیت اکتسابی ناشی از تصادفات است، گفت که پیشگیری از این دست معلولیت‌ها نیازمند برنامه‌ریزی جامع، آموزش مستمر و مشارکت میان‌بخشی است؛ نه صرفاً درمان و توانبخشی پس از وقوع حادثه.
وضعیت فعلی در خرم‌دره
در شهرستان خرم‌دره هم‌اکنون ۲۳۵ پرونده مددجویی روستایی فعال ثبت شده و خدمات توانبخشی مبتنی بر جامعه در ۱۳ روستا اجرا می‌شود. ترکیب نیازها نشان‌دهنده تنوع چالش‌هاست: ۹۸ پرونده مربوط به معلولیت جسمی و حرکتی، ۶۴ پرونده اعصاب و روان، ۲۶ پرونده بینایی، ۲۶ پرونده شنوایی و ۱۷ پرونده گفتار و صوت. منابع مالی سال گذشته برای این برنامه حدود ۲.۴ میلیارد ریال بود که صرف مواردی مثل مناسب‌سازی، درمان، کمک‌هزینه معیشت و تجهیزات توان‌پزشکی شد.
پیشگیری؛ حلقه مفقوده در کاهش معلولیت‌های اکتسابی
مجید فیروری تأکید کرد بخش اعظم معلولیت‌های اکتسابی قابل پیشگیری‌اند و از دستگاه‌های اجرایی خواست تا در سه حوزه متمرکز شوند:
- ارتقای فرهنگ ترافیکی و آموزش رفتار ایمن در جاده‌ها؛
- تقویت نظام مدیریت بحران و ایمنی حین بلایا؛
- توسعه برنامه‌های پیشگیرانه در سطح مدارس، مراکز بهداشتی و جوامع محلی.
او افزود که کاهش تصادفات، بهبود ایمنی راه‌ها، اقدامات آموزشی و مدیریت بهتر بلایا می‌تواند از ورود شمار زیادی از افراد به چرخه معلولیت جلوگیری کند و بار اقتصادی و اجتماعی خدمات توانبخشی را کاهش دهد.
مناسب‌سازی؛ از حق شهروندی تا ابزار توانمندسازی
فیروری مناسب‌سازی شهری را نه فقط یک اقدام رفاهی، بلکه تضمین حق زندگی مستقل و مشارکت اجتماعی معلولان دانست. مناسب‌سازی در دو سطح انجام می‌شود: انفرادی (مناسب‌سازی منزل و خودرو مددجویان که توسط بهزیستی حمایت می‌شود) و عمومی (دسترس‌پذیر کردن اماکن و ساختمان‌های دولتی). او اشاره کرد که سال گذشته برای مناسب‌سازی ۳۳ مددجو مبلغی معادل ۳۳۰ میلیون تومان اختصاص یافت و افزود مناسب‌سازی عمومی یکی از معیارهای ارزیابی دستگاه‌ها در جشنواره شهید رجایی است.
ضرورت یک رویکرد جامعه‌محور و پایدار
رئیس اداره بهزیستی بر اجرای مدل توانبخشی مبتنی بر جامعه (CBR) به‌عنوان راه‌حلی جامع تأکید کرد؛ مدلی که شناسایی نیازمندان، ارائه خدمات توانبخشی در سطح محلی، تأمین وسایل کمک‌درمانی و آموزش خانواده‌ها را در بر می‌گیرد و هدفش بازگرداندن کرامت، استقلال و مشارکت اجتماعی افراد دارای معلولیت است. از دید او، تنها ترکیب اقدامات پیشگیرانه، مناسب‌سازی و توانمندسازی جامعه می‌تواند بار معلولیت اکتسابی را کاهش دهد.
پیامد اقتصادی و اجتماعی پیشگیری موفق
فیروری یادآور شد که حدود ۳۵ درصد جمعیت در معابر شهری با مشکل دسترسی روبه‌رو هستند و شهرهای موفق آن‌هایی خواهند بود که فضاهای عمومی را برای همه اقشار قابل استفاده کنند. کاهش معلولیت‌های اکتسابی از طریق پیشگیری و مناسب‌سازی، علاوه بر بهبود کیفیت زندگی افراد، بار هزینه‌ای خدمات بهزیستی را کاهش و فرصت‌های مشارکت اجتماعی و کاری را برای تعداد بیشتری از شهروندان فراهم می‌کند.
پیام نهایی: پیشگیری از معلولیت‌های اکتسابی یک تکلیف اجتماعی و بین‌بخشی است؛ اگر دستگاه‌ها، نهادهای مدنی و جوامع محلی با هم‌افزایی و برنامه‌ریزی عملیاتی وارد میدان شوند، می‌توان جلوی بسیاری از آسیب‌ها را گرفت و نظام توانبخشی را از مرحله واکنشی به مرحله پیشگیرانه و پایدار تبدیل کرد.
About the Author
