بجنورد، خراسان شمالی – مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی از تلاش‌های جدی برای احیای “خوشه فرش دستباف” در این استان خبر داد. این خوشه صنعتی که پیشتر با هدف توسعه صادرات فرش دستباف شکل گرفته بود، به دلیل تحریم‌ها و رکود بازار، دچار افت فعالیت شده و اکنون احیای آن به یکی از اولویت‌های اصلی برای رونق این هنر-صنعت دیرینه تبدیل شده است.
محمد کرمیان فر، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی، در گفت‌وگوی اخیر خود اظهار داشت: “طی چند سال گذشته خوشه صنعتی فرش دستباف در این استان ایجاد شد، اما هم اکنون این خوشه دچار رکود شده و تلاش برای احیای آن در حال انجام است.” وی افزود: “کار اصلی خوشه فرشی که در سال‌های گذشته در این استان ایجاد شد، امر صادرات فرش دستباف تولیدی بود، اما با اعمال تحریم‌ها، صادرات فرش با رکود شدید مواجه و در نتیجه فعالیت خوشه نیز به شدت کمرنگ شد.”
استراتژی احیا: کاهش قیمت تمام شده و رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی
کرمیان فر با تشریح برنامه‌های احیای خوشه فرش، گفت: “ما از احیای دوباره این خوشه به دنبال آن هستیم تا تعاونی‌ها و تشکل‌های فرش فعال شوند. این مراکز مواد اولیه را با قیمت مناسب‌تر در اختیار تولیدکنندگان قرار دهند تا قیمت تمام شده فرش دستباف تولیدی در مقایسه با فرش‌های کشورهای پاکستان و افغانستان، قابل رقابت شود و در نهایت صادرات این محصول انجام شود.” این رویکرد، بر اهمیت زنجیره تأمین و کاهش هزینه‌های تولید برای افزایش توان رقابتی در بازار جهانی تأکید دارد.
وی ادامه داد: “حضور در نمایشگاه‌های مختلف برای معرفی فرش‌های دستباف خراسان شمالی، از دیگر اهداف راه‌اندازی مجدد این خوشه است.” معرفی و بازاریابی فعال در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی، می‌تواند به کشف بازارهای جدید و ارتباط مستقیم با خریداران کمک کرده و برند فرش دستباف خراسان شمالی را به جهانیان بشناساند.
وضعیت تعاونی‌ها و پتانسیل تولید
این مقام مسئول تصریح کرد: “خراسان شمالی دارای ۱۱۶ تعاونی فرش است که فقط ۱۰ تعاونی فعال، ۴۴ تعاونی نیمه فعال و مابقی نیز غیرفعال هستند.” این آمار، نشان‌دهنده پتانسیل بالای غیرفعال در حوزه تعاونی‌های فرش است که با احیای خوشه و حمایت‌های لازم، می‌توانند دوباره به چرخه تولید بازگردند و به اقتصاد استان کمک کنند.
وی در ادامه از تولید ۵۰۰۰ متر مربع فرش دستباف طی هر ماه در این استان خبر داد و گفت: “از این مساحت، ۲۰۰ متر مربع فرش ابریشم، ۳۰۰ متر مربع کرک و ابریشم، و ۲۰۰۰ متر مربع درشت‌بافت است.” این ارقام، نشان‌دهنده تنوع در تولید فرش‌های دستباف استان است که از فرش‌های نفیس ابریشم گرفته تا فرش‌های درشت‌بافت با کاربردهای مختلف را شامل می‌شود. به گفته کرمیان فر، در این استان ۲۷ هزار بافنده فعال وجود دارد که این تعداد نیروی کار ماهر، سرمایه ارزشمندی برای صنعت فرش استان محسوب می‌شود.
چشم‌انداز آینده: رونق اقتصادی و حفظ میراث فرهنگی
احیای خوشه فرش دستباف در خراسان شمالی، نه تنها به رونق اقتصادی منطقه و افزایش صادرات غیرنفتی کشور کمک می‌کند، بلکه به حفظ یک میراث فرهنگی و هنری گرانبها نیز منجر خواهد شد. بافندگی فرش در ایران، فراتر از یک صنعت، بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت فرهنگی و هنری این سرزمین است که نسل به نسل منتقل شده است. حمایت از این صنعت، به معنای حمایت از هنرمندان و حفظ دانش بومی ارزشمندی است که در تار و پود هر فرش نهفته است. امید می‌رود با تلاش‌های صورت گرفته، فرش دستباف خراسان شمالی بار دیگر جایگاه واقعی خود را در بازارهای جهانی پیدا کند و این صنعت به یکی از قطب‌های اصلی توسعه استان تبدیل شود.
