یک متخصص برجسته مغز و اعصاب نسبت به روند فزاینده بیماری مالتیپل اسکلروزیس (ام‌اس) در کشور هشدار داده و بر ضرورت افزایش آگاهی عمومی در این زمینه تاکید کرده است. این بیماری خودایمنی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غلاف میلین سلول‌های عصبی در مغز و نخاع حمله می‌کند، می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای افراد جوان داشته باشد.
ام‌اس؛ تهدیدی جدی برای دوران اوج زندگی
دکتر مسعود غیاثیان، متخصص مغز و اعصاب و فلوشیپ ام‌اس از دانشگاه علوم پزشکی همدان، توضیح می‌دهد که ام‌اس اغلب در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بروز می‌کند و متاسفانه به یکی از علل اصلی ناتوانی جسمی در جوانان تبدیل شده است. او تاکید می‌کند که تشخیص زودهنگام و شروع به‌موقع درمان برای کنترل این بیماری حیاتی است. نکته نگران‌کننده اینجاست که آمار ابتلا به ام‌اس در زنان تقریباً دو برابر مردان است. این موضوع به دلیل بروز بیماری در دوران جوانی و اوج فعالیت فرد، تبعات عمیق اجتماعی، خانوادگی و شغلی به دنبال دارد.
شیوع نگران‌کننده ام‌اس در ایران؛ ۱۰۰ هزار نفر درگیر بیماری
بر اساس آمارهای موجود، در حال حاضر حدود ۱۰۰ هزار نفر در کشور با بیماری ام‌اس دست و پنجه نرم می‌کنند. تنها در استان همدان نیز تخمین زده می‌شود که بین سه تا چهار هزار نفر به این بیماری مبتلا هستند. این آمار قابل توجه، اهمیت افزایش مراقبت‌های بهداشتی، خدمات تخصصی و حمایت‌های روانی و اجتماعی از بیماران را دوچندان می‌کند.
علائم اولیه ام‌اس: کلید تشخیص و پیشگیری از ناتوانی
دکتر غیاثیان تاکید می‌کند که علائم ام‌اس بسیار متنوع و گاهی اوقات گمراه‌کننده هستند، زیرا این بیماری می‌تواند بخش‌های مختلف سیستم عصبی مرکزی را درگیر کند. اما شناسایی علائم هشداردهنده اولیه می‌تواند نقش حیاتی در تشخیص زودهنگام داشته باشد. این علائم شامل:
- گزگز، بی‌حسی یا مورمور شدن غیرقرینه اندام‌ها: به ویژه اگر در یک سمت بدن غالب باشد و بیش از ۲۴ ساعت طول بکشد.
- تاری دید یک‌طرفه همراه با درد پشت چشم: این می‌تواند نشانه اولیه التهاب عصب بینایی باشد.
- اختلالات حرکتی و ضعف عضلانی: به خصوص اگر غیرقرینه بوده و با مشکل در راه رفتن همراه شود.
- مشکلات تعادلی یا احساس گیجی و ناپایداری: به صورت مداوم یا در حملات موقت.
- اختلالات ادراری: شامل تکرر ادرار، بی‌اختیاری یا احساس تخلیه ناکامل مثانه، بدون وجود عفونت.
دکتر غیاثیان توصیه می‌کند که اگر یک فرد جوان با هر یک از این علائم، به خصوص به صورت مداوم یا تکرارشونده، مراجعه کند و علت مشخصی برای علائم یافت نشود، حتماً باید احتمال ابتلا به ام‌اس توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب بررسی شود.
درمان ام‌اس: راهی برای حفظ استقلال و کیفیت زندگی
خوشبختانه، پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه درمان ام‌اس حاصل شده است و داروهای موثر با کیفیت مناسب در ایران نیز در دسترس هستند. دکتر غیاثیان تصریح می‌کند که اگر بیماری به موقع تشخیص داده شود و درمان آن آغاز گردد، شانس بیمار برای حفظ استقلال، فعالیت شغلی و کیفیت زندگی بسیار بالا خواهد بود. در غیر این صورت، عدم درمان صحیح می‌تواند پس از ۱۵ تا ۲۰ سال منجر به ناتوانی جدی و حتی نیاز به ویلچر در ۸۰ درصد موارد شود.
او همچنین یادآور می‌شود که درمان ام‌اس یک فرآیند چندوجهی است و علاوه بر دارودرمانی، شامل توان‌بخشی، فیزیوتراپی، مشاوره روان‌شناختی و حمایت‌های خانوادگی و اجتماعی نیز می‌شود.
امکانات تشخیصی و درمانی در دسترس
دکتر غیاثیان با اشاره به وضعیت خدمات سلامت در کشور بیان می‌کند که ایران از نظر امکانات تشخیصی پیشرفته مانند MRI، آزمایش‌های تخصصی و همچنین دسترسی به داروهای مدرن ام‌اس در وضعیت مطلوبی قرار دارد.
وی در پایان تاکید می‌کند که جامعه باید نسبت به بیماری ام‌اس هوشیار باشد و در صورت بروز علائم مشکوک، از خوددرمانی یا تأخیر در مراجعه به پزشک پرهیز کند. تنها با تشخیص زودهنگام و آغاز به‌موقع درمان، می‌توان آینده بیماران را تغییر داد و از ناتوانی‌های بلندمدت پیشگیری کرد.
